TSMC, één van de drie chip-heiligen

De rol van chips in de huidige economie wordt wel vergeleken met die van olie vroeger. Chipproducenten hebben dan ook niet te klagen over gebrek aan klandizie. De chipindustrie is momenteel misschien wel de meest geglobaliseerde industrie. Vroeger waren bedrijven uit deze sector verticaal geïntegreerd. Ze ontwierpen de chips niet alleen maar produceerden ze ook zelf. Door de hoge investeringskosten en de conjunctuurgevoeligheid van de industrie veranderde het businessmodel. Bedrijven die de halfgeleiders zelf ontwierpen (fabless bedrijven) gingen het maakproces uitbesteden. Het is immers heel duur om een chipfabriek te bouwen en die vervolgens te exploiteren. Dit kapitaalintensieve onderdeel van het bedrijfsproces laten veel chipbedrijven liever over aan andere partijen, een zogenaamde foundry.

De chips worden grotendeels ontworpen in Silicon Valley, geproduceerd in Azië met de machines uit Nederland. Zo spreekt men wel van de heilige drie-eenheid van Nvidia, TSMC en ASML. Alle drie zijn ze marktleider en alle drie zijn ze onmisbaar in het huidige productieproces. In de afgelopen 20 jaar is het aantal fabrikanten dat de meest moderne chips maakt steeds verder uitgedund. Hierdoor is slechts een kleine groep geavanceerde chipfabrikanten overgebleven.

Eén daarvan is TSMC uit Taiwan. De Taiwan Semiconductor Manufacturering Company werd opgericht in 1987 en is veruit de grootste en meest geavanceerde producent van chips. Eén van de oprichters was Philips. Bij de oprichting was het bedrijf uit Eindhoven de grootste aandeelhouder met 28 procent. De Taiwanese overheid was de andere grote aandeelhouder met 21 procent. Later zou Philips het belang zelfs nog uitbreiden tot 38 procent. In latere decennia is het management van Philips echter een andere weg ingeslagen.

Terug naar TSMC. Het bedrijf produceert 55 procent van alle chips wereldwijd. Belangrijker, in de markt voor krachtige chips is het marktaandeel van 90 procent. Het gaat dan om halfgeleiders van 7 nanometer of minder. Bij de allerkleinste en krachtigste 3-nanometechips is dit zelfs bijna 100 procent. Deze chips worden voornamelijk gebruikt in smartphones en alles wat betrekking heeft op High Performance Computing (onder meer AI), IoT (Internet of Things), de automobielindustrie en andere toepassingen. Belangrijke klanten zijn onder meer Apple, Huawei, AMD, Qualcomm en Nvidia.

Analisten die het aandeel volgen verwachten dat TSMC zijn leidende marktpositie en de hoge rendementen zal behouden als gevolg van verschillende concurrentievoordelen. Denk hierbij aan technologisch leiderschap, enorme schaalvoordelen en de innige relatie met klanten als Apple, Qualcomm en Nvidia. Verder is TSMC op zijn beurt weer de belangrijkste klant van ASML, maar ook van het kleinere ASMI. Zo is TSMC goed voor 35 procent van de omzet van ASMI.

TSMC is eind december 2022 de productie gestart van nieuwe 3nm chips, goed voor 6 procent van de omzet in 2023. Een verdere verkleining van de chips (naar 2nm) staat op de rol voor 2025. TSMC verwacht dit jaar 28 tot 32 miljard dollar te investeren (goed nieuws voor bijvoorbeeld ASML). Aangezien weinig concurrenten kunnen volgen zal het de suprematie nog verder vergroten. Het management stelt dat de grote investeringen noodzakelijk zijn omdat de vraag naar chips nog lang dubbelcijferig zal groeien, zelfs dwars door de onvermijdelijke cyclus heen. Er wordt de komende jaren een omzetgroei van 15 tot 20 procent per jaar verwacht.

TSMC kan niet los gezien worden van de verhoudingen tussen Taiwan en China. Het feit dat Taiwan op technologisch vlak voorloopt zou een extra aanleiding kunnen zijn om het land binnen te vallen, zeker nu China heeft uitgesproken versneld een eigen chipindustrie op te willen zetten. Een inval van China zal TSMC en de hele chipsector wereldwijd hard raken. De enorme concentratie van de chipproductie is een veiligheidsthema in de Verenigde Staten. Zo gaat de Amerikaanse overheid een subsidie van 6,6 miljard dollar en een lening van 5 miljard dollar verstrekken aan TSMC om een nieuwe fabriek in Arizona op te zetten. De chipgrootmacht bouwt al twee andere fabrieken rond Phoenix, waarvan de eerste vanaf begin 2025 chips moet gaan produceren. Dat zijn echter nog 3 nm chips.

In de nieuwe fabriek gaat TSMC vanaf 2030 2nm-chips produceren. Volgens de Verenigde Staten worden straks de meeste geavanceerde chips ter wereld in Arizona geproduceerd. Maar volgens ingewijden in de chipindustrie gaat dat een stap te ver. De meest geavanceerde chips worden immers in Taiwan zelf al vanaf 2025 geproduceerd. Feit is wel dat (Amerikaanse) klanten in de toekomst kunnen kiezen. Ze zijn niet langer alleen afhankelijk van de productie in Taiwan. Inmiddels bouwt TSMC ook fabrieken in Japan (subsidie van de overheid voor TSMC van 4,5 miljard dollar) en in Europa. Er zal voor 10 miljard euro een nieuwe fabriek in Dresden worden neergezet.

De omzet over het eerste kwartaal versloeg de verwachtingen. TSMC rapporteerde over deze periode een omzet van 18,86 miljard dollar, een stijging van 16,5 procent op jaarbasis en beter dan de verwachte 18,26 miljard. In hetzelfde kwartaal vorig jaar was dat nog 16,62 miljard dollar. De verkoop steeg door de aanhoudende vraag naar AI-toepassingen. Vooral de maand maart was goed. Ten opzichte van dezelfde maand een jaar geleden scoorde TSMC een plus van 34,3 procent. De winstcijfers waren eveneens beter dan verwacht. De nettowinst kwam uit op 6,97 miljard dollar. Dat is een plus van 8,9 procent ten opzichte van het eerste kwartaal van 2023. De nettowinstmarge kwam uit op een recordniveau van 40 procent. De gemiddelde marge in de sector bedraagt zo’n 14 procent. Hier blijkt hoe sterk het concern staat ten opzichte van de concurrentie.

De omzetgroei volgt op vier achtereenvolgende kwartalen van afnemende omzet. Het is een teken dat het weer de goede kant opgaat met de chipindustrie. Zo had de industrie een moeilijke periode als gevolg van overaanbod. De cyclus lijkt echter in het derde kwartaal van vorig jaar zijn bodem te hebben bereikt. TSMC verwacht dit jaar een recordomzet, mede dankzij de sterke vraag naar de nieuwe generatie geavanceerde chips. AI is nog een relatief klein deel van de omzet voor TSMC maar dat aandeel neemt wel snel toe. Daarnaast kan het bedrijf profiteren van het herstel van de smartphone- en PC-markt.

De voortdurende spanningen tussen de Verenigde Staten en China wegen wel op het aandeel, net als de grote afhankelijkheid van smartphonechips en de conjunctuurgevoeligheid van de sector. Bovendien leidt iedere nieuwe stap in de evolutie vanwege de grote investeringen tot margedruk. Die investeringen beïnvloeden de marktpositie echter ook positief door de hoge toetredingsbarrière. En juist omdat TSMC telkens als eerste de meest geavanceerde chips kan lanceren realiseert het concern hogere marges dan de concurrentie. Deze meeropbrengst wordt in belangrijke mate gespendeerd aan R&D, zodat TSMC koploper kan blijven voor de volgende generatie chips.

De opkomst van 5G, AI, datacenters, supercomputers en Cloud toepassingen kunnen nog een lange tijd voor groei zorgen. De meest geavanceerde chips worden in toenemende mate gebruikt in deze nieuwe technologieën, zodat de afhankelijkheid van de stagnerende markt van smartphones wordt verkleind. De trend om de productie van chips uit te besteden en over te schakelen naar een zogenaamd ‘fabless’ model groeit gestaag verder. De toenemende complexiteit van de productie spreekt in het voordeel van TSMC. Het bedrijf is nog altijd verreweg de dominante foundry, al helemaal als het aankomt op de meest geavanceerde chips.