Duivels dilemma: mag een goed rendement ten koste gaan van duurzaamheid?

Duurzaamheid is een centraal thema in de maatschappij van nu. Maar gaat duurzaamheid boven alles? Ja, zeggen milieuactivisten. Zij zouden het liefst alle vervuilende fabrieken direct laten sluiten en helemaal terugkeren naar de basis van een milieuvriendelijk bestaan. Nee, zeggen investeerders, want ze zien hun mogelijkheden tot het realiseren van een goed rendement sterk beperkt worden als ze uitsluitend nog zouden beleggen in duurzame projecten.

Veel aspecten

Het begrip duurzaamheid kent veel aspecten. Iemand die thuis HR++ glas laat aanbrengen, is duurzaam bezig. Een ondernemer die zijn oude hoofdkantoor op dezelfde wijze laat isoleren, kan rekenen op de sympathie van klanten. Maar het is slechts een klein onderdeel van het totaal. Als diezelfde ondernemer een wagenpark heeft dat bestaat uit voertuigen met vervuilende dieselmotoren of producten verkoopt die niet duurzaam geproduceerd zijn, is er alsnog niet veel gewonnen.

Elke stap is er één

Het is voor veel mensen lastig om de totale impact van hun handelen op waarde te kunnen schatten. Een veel gehoorde gedachte is: waarom zou ik thuis voor vloerisolatie kosten moeten maken, terwijl elders de fabrieksschoorstenen onverminderd blijven roken? Het gaat echter om de totale impact van al die kleine stapjes bij elkaar. Je kunt immers samen heel goed het verschil maken, dat is simpelweg de wet van de grote getallen. Het is dan ook niet voor niets, dat het duurzaamheidsvraagstuk bewust naar een zo breed mogelijke doelgroep wordt gecommuniceerd.

Aandelenkoersen

Wanneer grote bedrijven minder nadrukkelijk de aandacht vestigen op duurzaamheid, blijken hun aandelenkoersen te stijgen. Dat is een trend die niet past in een duurzame samenleving, maar het is wel een feit waarmee we moeten dealen. Aandeelhouders blijken zich voornamelijk op de korte termijn te richten en lijken bezorgd te zijn over het rendement als een bedrijf duurzamer wordt. Specialisten op het gebied van marktwerking weerleggen die gedachte. Zij menen dat duurzaamheid en een goed rendement heel goed kunnen samengaan.

Pensioenfondsen

Een cruciale rol is hier weggelegd voor pensioenfondsen. Zij moeten immers zodanig investeren dat het rendement voor deelnemers zo gunstig mogelijk is. Het duivelse dilemma hierbij is: beleg je dan in een bedrijf dat heel duurzaam is, maar minder rendement oplevert? Of kies je voor iets minder duurzaam, waardoor de deelnemers goed bedeeld worden, maar de wereld als geheel er minder gunstig vanaf komt? Hierover zal voorlopig de laatste dialoog nog niet gevoerd zijn.