Rio Tinto; twee vliegen in één klap

Onlangs maakte Rio Tinto bekend het in Amerika genoteerde Arcadium Lithium over te nemen voor 6,7 miljard dollar in contanten. Per aandeel betaalt Rio 5,85 dollar; een premie van 90 procent op de slotkoers op 4 oktober. Dat lijkt een forse premie, maar voor Rio Tinto is het een buy-the-dip moment. Het is immers nog steeds goedkoper dan de 7,50 dollar die beleggers begin dit jaar betaalden of de 14 dollar per aandeel in 2022. Naar verwachting kan de overname medio 2025 worden afgerond. Het zal van Rio Tinto één van de grootste lithiumproducenten ter wereld maken, na Albemarle en SQM.

Het betreft Rio Tinto’s grootste overname sinds 2007 toen het de Canadese aluminiumproducent Alcan na een biedingsstrijd overnam voor 38 miljard dollar in contanten. Dat was op het hoogtepunt van de cyclus, een fout waarvan ze hebben geleerd. De lithiummarkt lijkt momenteel immers redelijk op de bodem te liggen. De spotprijs van lithiumcarbonaat is sinds de piek in 2022 met bijna 90 procent gedaald.

Die prijs is niet alleen gedaald vanwege de wereldwijd tegenvallende vraag naar elektrische auto’s, maar ook omdat China de markt met lithium overspoelt. Volgens Jose Fernadez, de ondersecretaris voor economische groei, energie en milieu bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, produceert China vandaag de dag veel meer lithium dan de wereld nodig heeft, om daarmee de concurrentie uit te schakelen. Ze verlagen net zolang de prijzen totdat de concurrentie verdwijnt.

Het is niet verwonderlijk dat daardoor ook de koersen van de beursgenoteerde lithiummijnbouwbedrijven hard gedaald zijn. Die daling heeft Rio Tinto tot actie gedreven; een mooie kans om topkwaliteit tegen de juiste prijs te kopen. Arcadium is namelijk één van de weinige wereldwijde spelers met de capaciteit om lithiumproducten van batterijkwaliteit te produceren die worden gebruikt in elektrische auto’s. Het bedrijf heeft lithiummijnen in Argentinië, Australië en Canada en verwerkingsfaciliteiten in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Japan en China. Tot de klantenkring behoren autofabrikanten als Tesla, BMW en GM.

Belangrijk daarbij is dat Arcadium de zogenaamde directe lithiumextractie (DLE) kennis huis heeft. Men verwacht dat de industrie middels deze DLE filtratietechniek in de toekomst lithium voor EV-batterijen in uren of dagen kan leveren, in plaats van nu maanden of langer middels de bestaande grote water intensieve verdampingsvijvers en open mijnen. Niet alleen werkt die DLE technologie veel sneller, maar het weet ook effectief 90 procent van het lithium uit pekel te halen, tegenover een 50 procent score bij verdampingsvijvers.

Daarnaast is Arcadium wereldwijd één van de partijen die het goedkoopste lithium kan produceren. Dat sluit goed aan bij Rio Tinto’s focus op grootschalige goedkope mijnbouw. Rio is daarmee al eerder succesvol gebleken in de markt voor ijzererts. Rio Tinto gelooft in een lage kostencurve en denkt als het ware net als de Chinezen; hoe lager de prijs in de komende korte periode zal gaan, des te hoger het daarna zal gaan. De omstandigheden van lage prijzen en overaanbod drukken immers kleinere duurdere producenten uit de markt. Nu is de handschoen oppakken tegen China niet zonder risico. China is immers goed voor bijna 20 procent van de wereldwijde lithium productie en levert 65 procent van de wereldwijde geraffineerde lithiumproducten van batterijkwaliteit. China is ook ’s werelds grootste producent van accu’s voor de elektrische auto’s en heeft er alle baat bij dat de koers van lithium zo laag mogelijk is.

Met Arcadium durft Rio Tinto die strijd wel aan. Ondanks dat China de prijs van lithium in twee jaar tijd van 85.000 dollar per ton naar 11.000 dollar heeft weten te brengen, liggen de kosten van Arcadium in de sector zo ongeveer op het laagste niveau. Zo kent Arcadium’s Hombre Muerto mijn in Argentinië een kostprijs van 5.500 dollar per ton, de helft van de huidige verkoopprijs. Dat komt omdat Arcadium voornamelijk lithium wint uit pekelwater, want goedkoper is dan lithium winnen uit hard gesteente zoals de Chinezen voornamelijk doen. Bijkomstig voordeel is dat het ook nog eens veel ‘schoner’ is.

De huidige lage lithiumprijs weerhoudt Rio Tinto dan ook niet om fors te investeren in verdere uitbreiding in de capaciteit vooruitlopend op de verwachte vraaghausse in 2030. De prijs van lithium hoeft niet naar oude recordniveaus terug te keren om winst te maken. Wel liggen Arcadium’s meeste mijnen in Argentinië, dus enig politiek risico is er wel, maar de huidige president is pro bedrijfsleven.

Rio Tinto is geen nieuwe partij wat betreft lithium. In 2018 overwoog het een 32-procents belang te nemen in SQM voor 5 miljard dollar, maar trok zich uiteindelijk terug. De eerste echte teen in het water kwam in 2021 toen Rio de eerste lithiumproductie uit afvalgesteente startte in een demonstratiefabriek in een door Rio Tinto beheerde boraatmijn in Californië. Vervolgens nam Rio Tinto in 2022 voor 825 miljoen dollar het Rincon lithiumproject in Argentinië over. De eerste productie van deze laatste wordt eind dit jaar verwacht en de levensduur van deze mijn wordt op 40 jaar geschat.

De Argentijnse DLE-activiteiten van Arcadium liggen dicht in de buurt van deze Rincon-mijn en de ingenieurs van beide projecten hebben al contact met elkaar gehad. Hier zou je normaliter wel synergie-effecten mogen verwachten. Daarnaast heeft Rio Tinto het plan om in Servië de Jadar-mijn te exploiteren, die naar verwachting de grootste lithiummijn van Europa kan worden. Maar dat is nog geen gelopen race. De bevolking en sommige volksvertegenwoordigers in de regering liggen nog dwars. Recent is er in het Servische parlement zelfs gedebatteerd over een voorstel om lithium- en boraatwinning en -exploratie te verbieden.

Auteur heeft privé geen positie, cliënten van Fintessa hebben het aandeel Rio Tinto in portefeuille.