Slecht klimaatnieuws dicteert

De COP29 in Bakoe (Azerbeidzjan) eindigde afgelopen weekend. De resultaten zijn niet erg baanbrekend. Het is gebruikelijk dat tijdens de COP alle klimaatambities van landen scherper worden ingezet, maar daarvan viel maar weinig te bespeuren. Het is een bittere constatering in een tijd waar veel klimaatsignalen op dieprood staan en we bijna dagelijks het effect ervan merken. Zo ook in de hele week van de COP29. Maar gelukkig was het niet alleen maar klimaatdroevigheid.

Het was breaking news in april dit jaar: 2023 was het warmste jaar ooit, met temperaturen die gemiddeld 1,48 graden Celsius boven het pre-industriële niveau lagen. En aan het begin van COP29 waarschuwden nieuwe rapporten ook dat 2024 qua warmte 2023 gaat overtreffen. Inmiddels zijn veel internationale klimaatwetenschappers het erover eens dat het doel om de temperatuurstijging onder de 1,5 graden Celsius te houden “as dead as a doornail” is. Als de hogere temperaturen aanhouden, komen uitwassen zoals extreme droogte, bosbranden en overstromingen vaker voor. Met name de extreme droogte is een punt van zorg. Volgens een artikel op Scientias van vorige week is droogte niet alleen een gevolg van klimaatverandering, maar heeft het ook nog eens een versterkend effect. De droogte zorgt er namelijk voor dat het vermogen van de bodem om koolstof op te slaan sterker afneemt, aangezien het verlies aan vegetatie groot is. Dit versnelt vervolgens de klimaatverandering weer. Een negatieve klimaatspiraal dus.

Vorige week kwam ook een rapport naar buiten van het Global Carbon Project. Het instituut voorspelt een stijging van 0,8% dit jaar van de fossiele uitstoot van koolstofdioxide (CO2) ten opzichte van 2023. Het rapport voorziet met name een sterke toename in de CO2-uitstoot in India, van 4,8% op jaarbasis. In dit land loopt het vaker de spuigaten uit. Dit blijkt ook uit de berichtgeving van vorige week over de luchtkwaliteit in grote delen van het land. De meeste Indiase steden kennen namelijk bijna onleefbare toestanden. In Delhi bijvoorbeeld is de luchtkwaliteit door de smog ronduit levensgevaarlijk geworden voor mens en dier. De Air Quality Index (AQI, een luchtkwaliteitscijfer) tikte vorige week op maandagochtend in sommige delen van de stad (zoals in de wijk Vasant Vihar) het niveau van 1.300 aan, terwijl het bereiken van de 300 al ‘gevaarlijk’ is volgens AQI-standaarden. En het blijft niet alleen bij Delhi, de smogwolken spreiden zich over heel Noord-India en ook buurlanden uit.

Beste jongetjes van de klas

Was er vorige week ook positief nieuws? Gelukkig wel, maar wel een stuk minder uitbundig dan het slechte klimaatnieuws. Het meest in het oog springende goede klimaatnieuws kwam overigens niet zozeer uit Bakoe van de COP29, maar uit Rio de Janeiro van de G20. Op die G20-top in Rio kondigde de twintig grootste economieën aan dat zij zich blijven committeren aan de afschaling van fossiele brandstoffen, met natuurlijk terughoudendheid van landen als Saoedi-Arabië, Rusland en India.

Ook Denemarken had vorige week een primeur: het land heeft een klimaatimpassedoorbrekend landbouwakkoord bereikt. Met brede steun wordt 15% van de landbouwgrond omgezet in natuur. Op de vrijgekomen landbouwgrond worden in de komende twintig jaar in totaal één miljard bomen gepland. Verder moeten de boeren hun stikstofuitstoot met 25% verminderen in 2027. En als klap op de vuurpijl komt er ook een CO2-belasting van EUR 16 per ton CO2-equivalenten. Het is een vooruitstrevend plan en dit Deens akkoordje kost de overheid een slordige EUR 5,7 miljard.

De noodklok van klimaatverandering beiert al enige jaren. Soms zijn het preekverhalen, en soms zijn ze inspirerend. Maar of het nu gaat over ecologische crises of bloei, de verhalen erachter blijven belangrijk. Het geeft namelijk vaak de urgentie weer van klimaatactie en kan prikkelen. En veel van deze verhalen verdienen een podium in de media. Ook nu weer.