Wondermiddel tegen zwaarlijvigheid zet farmaceutische industrie op zijn kop

Novo Nordisk is een Deens farmaceutisch bedrijf. Het bedrijf ontstond in 1989 uit een fusie van de farmaceuten Novo en Nordisk. Het is actief in de ontwikkeling, productie en distributie van geneesmiddelen tegen diabetes, zwaarlijvigheid en andere chronische ziekten (bloedziekten en afwijkingen van het hormoonstelsel).

Novo Nordisk heeft drie verschillende divisies. Diabetes Care is goed voor 76 procent van de omzet. Deze divisie ontwikkelt en produceert producten ter behandeling van suikerziekte. Het betreft verschillende soorten insuline en insuline medicatie. Hieronder valt ook Ozempic. Obesity Care is goed voor 17 procent van de omzet. Dit segment ontwikkelt medicijnen ter bestrijding van overgewicht. Het is het snelst groeiende segment. Biopharm & other tenslotte is goed voor 7 procent van de omzet. Het betreft producten tegen zeldzame bloedziektes of hormoonstoornissen.

Een paar jaar geleden ontwikkelde Novo Nordisk het middel Ozempic voor behandeling van Diabetes Type 2. Het helpt de suikerspiegel te reguleren. Het product heeft als bijwerking dat het de eetlust sterk doet afnemen. Daarom schrijven steeds meer artsen het voor aan mensen die zwaarlijvig zijn. Sinds de farmaceut in juni 2021 obesitasmedicatie in de Verenigde Staten lanceerde gaat het hard. Vooral nadat Hollywood het middel ontdekte vlogen de wonder-injecties sneller de apotheken uit dan producent Novo Nordisk kan bijbenen.

Novo Nordisk is, gemeten naar beurswaarde, één van de grootste bedrijven van Europa. De waarde is groter dan de hele Deense economie. Het bedrijf is zo succesvol dat het de rentetarieven van het land beïnvloedt. De centrale bank van Denemarken moest de rente lager houden als gevolg van de snelle verkoop van medicijnen aan het buitenland. Het was nodig om de waarde van de Deense kroon in toom te houden. Novo Nordisk is veruit de grootste belastingbetaler in Denemarken. Vorig jaar kwam 15 procent van alle vennootschapsbelasting van Novo Nordisk.

De vraag naar Ozempic is zo sterk toegenomen dat er wereldwijd tekorten zijn ontstaan. Artsen en apothekers worden nu gemaand om het ‘off-labelgebruik’ van Ozempic voor patiënten met overgewicht zoveel mogelijk te beperken. Zolang de beperkte beschikbaarheid aanhoudt moeten ze voorrang geven aan volwassen diabetici. Om aan de vraag te kunnen voldoen ontwikkelde Novo Nordisk een nieuw obesitasmedicijn, Wegovy. Het bevat dezelfde werkzame stof als Ozempic, maar dan in een hogere dosis.

Ozempic

Momenteel wordt 45 procent van de omzet gegenereerd door de verkoop van Ozempic. Ozempic dient wekelijks te worden toegediend en is verre van goedkoop; het kost 935 dollar per maand. Voor Wegovy (10 procent van de omzet) moet overigens 1.349 dollar per maand neergeteld worden. De middelen blijken buitengewoon effectief. Recent onderzoek wees uit dat het middel ook het risico op hartafwijkingen, leverfalen en hoge bloeddruk vermindert.

De huidige obesitasmedicijnen zijn dus duur en worden via injecties toegediend. Voor de volgende fase wordt gewerkt aan een pil-vorm. Het middel Rybelsus tegen diabetes wordt al in pilvorm verkocht. Het wordt echter uitsluitend aan diabetici verkocht. Volgens recent onderzoek zou het medicijn het risico op een hartaanval of een beroerte bij diabetespatiënten met 14 procent kunnen verlagen. Over deze Ozempic in pilvorm bestond nog twijfel. Novo Nordisk heeft inmiddels goedkeuring voor expansie in de Verenigde Staten en Europa aangevraagd. Hiermee zou Novo Nordisk de eerste farmaceut zijn die een succesvol afslankmiddel in pil-vorm aanbiedt. De pillen moeten dagelijks ingenomen worden.

Het dividendrendement bedraagt 1,32 procent. De koerswinstverhouding bedraagt 25, maar voor een bedrijf met een jaarlijkse omzet- en winstgroei (23-27 procent) die normaal alleen door de grote techfondsen wordt gerealiseerd is dat ook weer niet bijzonder. De balans van Novo Nordisk is zeer solide. De grootaandeelhouder is al sinds oprichting een fonds, de Novo Foundation, met 28 procent van de aandelen en 76,9 procent van het stemrecht. Door het Ozempic-succes is dit fonds uitgegroeid tot de meest vermogende stichting ter wereld, rijker dan de Bill & Melinda Gates-Foundation.

Novo Nordisk heeft het afgelopen jaar enorme bedragen geïnvesteerd in uitbreiding van de productiecapaciteit. In allerijl werden er 15.000 extra mensen aangenomen en voor 2,1 miljard geïnvesteerd in nieuwe productielocaties. De tekorten lijken de laatste maanden te zijn afgenomen, mede doordat de verkoop van de middelen is achtergebleven bij de verwachtingen.

Bedreigingen

Naast de tekort schietende productie zijn er nog andere bedreigingen. Zo is het onzeker of Ozempic in de Verenigde Staten vergoed zal blijven worden binnen Medicare. Het zou kunnen dat het middel al vanaf 2028 genoegen moet nemen met een lagere vergoeding. Daarnaast kan de, hoge, verkoopprijs onder druk komen te staan doordat de concurrentie aan kracht wint. Tegen de tijd dat het patent op semaglitude (de werkzame stof van Ozempic en Rybelsus) afloopt is het de vraag of het verlengd wordt. Want als semaglitude eenmaal in generieke medicijnen gebruikt mag worden zullen de inkomsten hard dalen. In de Verenigde Staten is dat het geval in 2032, in Europa iets later.

Novo Nordisk domineert samen met het Amerikaanse Eli Lilly de ontluikende obesitasmarkt. Het was op zeker moment zelfs het meest waardevolle bedrijf van Europa, terwijl Eli Lilly de eretitel van ’s werelds meest waardevolle farmabedrijf draagt. De hype rondom de obesitasmedicijnen lijkt over, maar wat resteert is een markt met erg veel potentie. De obesitasproblematiek blijft voor miljoenen mensen realiteit. Analisten van Goldman Sachs schatten de opbrengsten uit obesitasmedicijnen tegen 2030 op 130 miljard dollar. Morningstar schat de markt zelfs op 200 miljard dollar. Tientallen kleine biotechbedrijven en grote farmareuzen als Roche en Pfizer hebben middelen in de pijplijn zitten om mettertijd een deel van de koek op te eisen. Wel zijn Novo Nordisk en Eli Lilly voorlopig zeker van hun leidende positie. Dat is mede te danken aan de experimentele medicijnen in de pijplijn, die effectiever zouden zijn dan de bestaande middelen. De voorsprong van beiden op de rest is (nog) enorm groot.

Auteur heeft privé geen positie, cliënten van Fintessa hebben het aandeel Novo Nordisk in portefeuille.