Alphabet heeft veroordeling aan de broek

Begin augustus heeft de Amerikaanse overheid in de strijd om de marktdominantie van de Big Tech bedrijven te breken eindelijk een slag thuisgehaald. Volgens rechter Amit Mehta heeft Alphabet namelijk de antitrustwetgeving geschonden. Met illegale praktijken heeft het concern een monopolie positie gecreëerd voor Google, de zoekmachine van het conglomeraat. Het gaat hierbij om de grootste anti-monopoliestrijd in die decennia die in de Verenigde Staten is gestreden.

Die illegale praktijken bestaan uit het betalen van miljarden dollars aan fabrikanten van smartphones (denk aan Apple en Samsung) en ontwikkelaars van webbrowsers (zoals Firefox van Mozilla) om zo als standaardzoekmachine geïnstalleerd te worden. Dat heeft zich meer dan uitstekend uitbetaald. Met wereldwijd naar schatting 8,5 miljard zoekopdrachten per dag heeft Google een marktaandeel van 89,2 procent voor algemene zoekopdrachten. Op mobiele apparaten loopt dit zelfs op tot 94,9 procent.

Deze marktdominantie is volgens de rechter het ultieme bewijs van het monopolie. Google maakt volgens hem misbruik van deze marktmacht door adverteerders kunstmatig hoge prijzen te rekenen die in een concurrerende omgeving nooit stand hadden kunnen houden. Uiteindelijk belandden deze kosten op het bordje van de consument. Ook hebben nieuwkomers door deze praktijken geen eerlijke kans gekregen waardoor concurrentie en innovatie onderdrukt werd. Wel erkende de rechter dat Google in het algemeen aangemerkt wordt als de beste zoekmachine die er in de Verenigde Staten beschikbaar is.

De gevolgen van deze uitspraak zijn voor alle partijen nog onduidelijk. Dat is niet alleen omdat Google tegen de uitspraak in beroep gaat, maar ook omdat de rechter tot op heden alleen maar geoordeeld heeft dat Google een illegaal monopolie verworven heeft. Welke maatregelen de rechter denkt dat Google moet nemen om de concurrentie weer toe te laten nemen, zal de komende maanden moeten blijken.

Een van de maatregelen zou kunnen zijn dat de rechter Google zal verbieden om nog overeenkomsten met derden te sluiten om daar als standaardzoekmachine geïnstalleerd te worden. Producenten van smartphones of webbrowsers zullen de consument dan direct bij ingebruikname vragen welke zoekmachine ze bij voorkeur als standaard willen installeren. Zo gaat het tegenwoordig in Europa ook. Dit zou zelfs in het voordeel van Google kunnen uitpakken. In Europa heeft Google z’n marktdominantie grotendeels kunnen behouden ondanks deze maatregel en als dat in de Verenigde Staten ook lukt, dan spaart het concern daarmee flink wat geld uit. De gebeten hond zou dan vooral Apple worden, want dat bedrijf ontvangt naar schatting jaarlijks 20 miljard dollar van Google. Voor Apple is dat pure winst, want het hoeft daarvoor helemaal niets te doen.

Of de consument en de kleinere zoekmachinefabrikant van deze uitspraak gaan profiteren is nog maar de vraag. De grootste winnaar in deze zou Microsoft wel eens kunnen worden, want dat concern heeft jarenlang (te) weinig in de eigen zoekmachine Bing geïnvesteerd. Met behulp van AI probeert Microsoft een inhaalslag te maken, maar dat lijkt nog niet echt te vlotten. Een extra steuntje in de rug zou dus meer dan welkom zijn.

Dit neemt niet weg dat er voor Alphabet veel op het spel staat. De advertentie-inkomsten via Google Search waren vorig jaar goed voor 57 procent van de totale omzet en alle gegevens die Google daarmee verzamelt worden ook gebruikt voor het trainen van de eigen AI-taalmodellen. Daarnaast, als Google daadwerkelijk misbruik van zijn positie heeft gemaakt en adverteerders kunstmatig hoge prijzen heeft gerekend, dan liggen er in de Verenigde Staten al snel class-actions rechtszaken op de loer. Die onzekerheid zit al in de koers van de techgigant verwerkt. Alphabet wordt niet voor niets een lager gewaardeerd dan bijvoorbeeld Microsoft of Amazon. Aangezien de rechtszaak en het beroep tegen de uitspraak volgens persbureau Reuters nog tot in 2026 kunnen duren, zullen de meeste beleggers er momenteel hun schouders voor ophalen.

Auteur heeft privé geen positie, cliënten van Fintessa hebben het aandeel Alphabet in portefeuille.